Hier leest u alles over de gietvormen van brons, zoals wij die nog steeds gebruiken in ons bedrijf.
Vormen en producten van brons worden al eeuwenlang gebruikt door metaalgieters. Er zijn producten in China teruggevonden welke teruggaan tot 3500 jaar voor Christus. In Nederland dateren de eerste opgravingen van producten waar tin in is verwerkt uit de bronstijd [1900 - 750 jaar voor Christus].
Brons heeft een hele mooie eigenschap, het kan heel snel de warmte absorberen / geleiden. Zoals u elders wellicht heeft gelezen smelt tin bij een temperatuur van 232 graden Celsius. De temperatuur van het gesmolten tin bij het gieten is 300 graden Celsius. Om van vloeibare naar vaste toestand te gaan moet het tin dus een kleine 70 graden Celsius in temperatuur dalen.
Dit duurt in de regel een paar seconden tot een kleine minuut. Je kunt het afgietsel dan nog niet met de blote hand vasthouden. Maar het heeft dan wel zijn vaste vorm gekregen.
Omdat het afkoelen zo snel gaat zijn er 4 dingen heel belangrijk;
Allereerst moet je een vorm van Brons voorverwarmen. Wij hebben een grote gietoven en kunnen de vormen welke we gaan gebruiken er bovenop zetten. Afhankelijk van het soort vorm neemt dit een half uur tot soms wel 2 uur in beslag. Als de vorm te koud is loopt het tin niet goed door (stolt te snel) en moet je opnieuw gieten. Ook is de kans groot dat er dan gietgallen (gaten) in het afgietsel ontstaan. Een mislukt afgietsel doen wij weer terug in de oven zodat we geen materiaal verliezen.
Bij gietvormen welke uit meerdere delen bestaan moet er voldoende ruimte tussen de delen zitten om de lucht te laten ontsnappen en de vorm goed vol kan lopen. Die ruimte is soms wel een millimeter groot. Dit heeft twee voordelen maar ook en nadeel. Je giet hierdoor vaker een goed product, Omdat je meer tin in de vorm giet dan eigenlijk nodig is heb je geen last van de krimp bij het afkoelproces. Nadeel is dat je het teveel aan tin welke aan het afgietsel zit weg moet knippen of vijlen.
Om te voorkomen dat het tin aan de vorm blijft plakken en zo moeilijk uit de vorm te verwijderen is, smeren wij de binnenkant in met ijzeroxide. Wij mengen het ijzeroxide met water zodat je dit eenvoudig met een kwast aan de binnenzijde van de hete gietvorm aan kunt brengen.
Tenslotte gebruiken wij een leren hamer (Houten steel en hamer van Koeienhuid) om het afgietsel uit de brozen vorm te slaan. Ik zal hier binnenkort een foto van plaatsen. De reden om een leren hamer te gebruiken is heel simpel : De hamer is zachter dan brons. De hamer wordt door de de kleiner en de gietvorm loopt geen enkele schade op. De hamer kan ook niet verbranden, smelten. De hamer welke wij gebruiken kreeg mijn vader toen hij bij zijn vader in de gieterij kwam werken. Hij was toen 14 jaar oud. We hebben het dan over het jaar 1955.